Zdrowie człowieka ma dwie płaszczyzny – fizyczną oraz psychiczną. Obie są ze sobą nierozerwalnie związane, to co dzieje się z naszym ciałem ma wpływ na psychikę, z kolei stan psychiczny odbija się na ciele. Nie inaczej jest w przypadku osób starszych – starzenie się i towarzyszące temu często choroby odciskają piętno na samopoczuciu seniorów. Każdy profesjonalny opiekun powinien w związku z tym wiedzieć, jak być wsparcie dla podopiecznego.
„Starość nie radość” – to porzekadło przywoływane jest przede wszystkim w kontekście uciążliwości, z jakimi muszą liczyć się osoby w zaawansowanym wieku. Może ono jednak mieć zupełnie dosłowne znacznie, bowiem wiele osób zmaga się z problemami natury psychicznej. Mogą one mieć wiele źródeł. Pierwszym z nich jest oczywiście postępujące starzenie się – z wiekiem seniorzy tracą swoją dotychczasową sprawność fizyczną, nie są już tak silni, jak jeszcze kilka-kilkanaście lat wcześniej, pogarsza się stan ich zmysłów, coraz częściej doświadczają różnych dolegliwości, bólu, są bardziej podatni na urazy, szybciej się męczą, etc. To wszystko powoduje, że z czasem coraz bardziej wycofują się z życia towarzyskiego, stają się mniej aktywni, nie mogą robić rzeczy, które kochają. Druga przyczyną problemów psychicznych seniorów są choroby, które z wiekiem się nasilają i mogą jeszcze bardziej pogarszać kondycję fizyczną, a także w pośredni lub bezpośredni sposób wpływać na samopoczucie pacjenta oraz jego samoocenę. Przykładem jest tutaj na przykład inkontynencja, czyli nietrzymanie moczu lub kały, które towarzyszy niektórych chorobom i może przyczyniać się do dogłębnego poczucia wstydu, zaniżenia własnej wartości i skłaniać seniora do całkowitego wycofania się z wszelkich aktywności. Trzecią przyczyną pogorszenia stanu psychicznego u seniora może być świadomość przemijania. Widmo śmierci, utrata współmałżonka czy przyjaciół czy po prostu niemożność odnalezienia się we współczesnym świecie działają bardzo deprymująco. Do tego może dochodzić poczucie osamotnienia, czy zdania na pomoc innych osób w nawet podstawowych czynnościach, takich jak jedzenie czy higiena. Jak widać, istnieje wiele powodów, dla których osoby starsze mogą czuć się źle, dlatego tak bardzo ważne jest, żeby opiekun seniora zapewniał podopiecznemu swoje wsparcie w trudnych chwilach. Jak to zrobić?
Do obowiązków opiekuna osoby starszej należy bardzo często pomoc w podstawowych czynnościach, takich jak jedzenie, ubieranie się, dbanie o higienę osobistą. Opiekun zajmuje się też otoczeniem seniora, na przykład dba o czystość mieszkania, robi zakupy, gotuje, pierze ubrania. I choć senior nie może sam wykonać tych rzeczy lub jest w stanie wykonać je w ograniczonym stopniu, nie powinno traktować się go traktować w sposób protekcjonalny czy degradujący. Jakich zachowań w takim razie unikać? Przede wszystkim krytykowania seniora za jego przypadłości. Przykładowo, jeśli podopieczny jest osobą leżącą i wymaga mycia w łóżku, opiekun nie powinien pod żadnym pozorem krytykować go za stan jego higieny. Innym przykładem traktowania „z góry” jest wyręczanie seniora we wszystkim, nawet w czynnościach, które ten mógłby sam wykonać, choć zajęłoby mu to więcej czasu. Opiekun odciążający swego podopiecznego na każdym kroku może być przekonany, że pomaga, w rzeczywistości jego zachowanie może zostać odczytane przez seniora jako próba poniżenia go, a także pogłębiać jego przekonanie o własnej niezaradności.
Nie ma lepszego sposoby na podarowanie komuś wsparcia w trudnych chwilach, niż rozmowa – nawet jeśli polega ona na jedynie wysłuchaniu o czyichś problemach. Dlatego tak ważne jest utrzymanie dobrych, bliskich relacji z podopiecznym – opiekun nie powinien bać się kontaktu z seniorem, którym się zajmuje, nie może też ograniczać swojej pracy wyłącznie do wykonywania ujętych w harmonogramie czynności. Rozmawiając z seniorem należy pamiętać o zachowaniu postawy pełnej życzliwości oraz zrozumienia – uważnie słuchać, nie ignorować potrzeb, być szczerym, dawać seniorowi poczuć, że lubimy z nim przebywać i cenimy to, co mówi. Z drugiej strony należy unikać krytyki, szczególnie jeśli przedmiotem rozmowy są rzeczy, na które starsza osoba nie ma żadnego wpływu, czy też kłótni.
Seniorzy, tak jak i młodzież, odczuwają nudę, która na dłuższą metę może być niezwykle destrukcyjnym dla psychiki uczuciem. Zarazem mają oni bardzo ograniczone możliwości wypełnienia swojego czasu wolnego rozrywkami czy zajęciami wymagającymi kreatywności. Dlatego tak ważna jest pomoc opiekuna, który często jest jedyną osobą w ich otoczeniu. Co może on zrobić, by podopieczny nie spędzał czasu przed telewizorem? Możliwości jest bardzo wiele, na przykład:
Podsumowując – zapewnienia wsparcia seniorowi, szczególnie temu zmagającemu się z depresją, choroba Alzheimera czy innymi dolegliwościami, które wpływają na jego samopoczucie nie jest proste, wymaga dużego wysiłku, a także odpowiedniego nastawienia. Jest jednak kluczowe dla utrzymania go w relatywnie dobrej kondycji, tak psychicznej, jak i fizycznej.
58 551 00 52