„Jesteś tym, co jesz” – to powiedzenie doskonale oddaje, jak bardzo ważne dla naszego zdrowia jest prawidłowe odżywianie się. To właśnie z jedzeniem dostarczamy organizmowi znaczną część potrzebnych dla utrzymania go w dobrej kondycji składników odżywczych. Szczególnie istotne jest to w przypadku osób starszych – co powinna obejmować ich dieta? Czy liczy się tylko co im podamy, czy może też sposób ich podania?
Z wiekem organizm funkcjonuje coraz gorzej, a nieprawidłowe odżywianie znacząco zwiększa ryzyko jego osłabienia oraz rozwoju licznych schorzeń. Dlatego seniorzy powinni zachować większy reżym żywnościowy, niż osoby młodsze. Nie jest to proste z kilku powodów. Pierwszym, bardzo powszechnie spotykanym są fatalne nawyki wyniesione jeszcze z lat młodości. Osoby przyzwyczajone do tego, że żywią się bardzo tłusto, spożywają dużą ilość cukrów czy alkohol z trudem akceptują fakt, że nie mają już 30 lat i muszą porzucić ulubione, niezdrowe dania. Drugi powód to fakt, że zaawansowany wiek może utrudniać przygotowywanie zdrowych posiłków – wiele samotnych osób starszych robi zakupy raz na kilka dni, dlatego unika kupowania świeżych owoców i warzyw, gdyż te mogą się szybciej psuć. Atrakcyjniejszym pod względem finansowym wyborem są produkty przetworzone, które zachowują dłużej swoją przydatność, ale jednocześnie zawierają całą masę szkodliwych substancji. Często seniorzy mają słabszy węch i smak, dlatego nie przywiązują dużej wagi do tego, czym się żywią, szczególnie że nie mają też tyle sił, by gotować.
Jednym z ważniejszych obowiązków opiekuna seniora jest zaopatrywanie kuchni w dobrej jakości produkty i przygotowywanie z nich zdrowych, zgodnych z potrzebami podopiecznego posiłków. Zdrowy, wzorcowy jadłospis obejmuje między innymi:
Co należy z kolei wykluczyć z jadłospisu seniora? Przede wszystkim żywność wysoko przetworzoną, zawierającą dużą ilość konserwantów i sztucznych barwników. Istotne jest ograniczenie cukrów i tłuszczy – tłuste mięso czy słodycze mogą być serwowane w bardzo niewielkich ilościach i okazjonalnie. Warto również zmniejszyć lub wykluczyć spożycie kawy, piwa, wina i innych alkoholi i słodkich napojów – zamiast nich podawać lekką herbatę, świeże soki owocowe i wodę.
Powyższe wyliczenie jest oczywiście bardzo ogólne. Pamiętajmy, że każdy organizm jest inny, każdy ma swoje indywidualne potrzeby. Dodatkowo różne schorzenia osoby starszej mają wpływ na to, co może ona spożywać, a co jest zabronione – dieta seniora chorego na cukrzycę będzie się różnić od menu lekkostrawnego dla osoby cierpiącej na choroby układu pokarmowego. Dlatego bardzo ważne jest, żeby opiekun seniora nie podejmował decyzji o żywieniu podopiecznego samodzielnie, lecz postępował ściśle z zaleceniami np. dietetyka. Ogromne znaczenie dla zdrowia ma również to w jaki sposób jedzenie jest podawane. Generalnie zaleca się, by osoby starsze spożywały 5 posiłków dziennie – dzięki temu zapobiega się napadom głodu oraz wpływa na prawidłowy poziom insuliny, co jest szczególnie ważne dla diabetyków.