Agresja ze strony osoby starszej może być dla wielu osób zaskakująca. Niemniej warto wiedzieć, że u seniorów występują te same mechanizmy obronne, co u innych osób, a agresja jest jednym z nich. Opiekunowie osób starszych powinni być tego świadomi i jednocześnie przygotowani do tego, że mogą sami paść ofiarą agresywnych zachowań. Jak sobie z nimi radzić?
Agresja, podobnie jak smutek czy gniew, może mieć różne podłoże i wynikać zarówno z problemów natury psychologicznej, jak i fizjologicznej. Pojawia się ona na przykład:
Niestety agresja podopiecznego może mieć swoje źródło również w zachowaniu zajmującej się nim osoby. Dlatego ważne jest to, aby opiekun seniora zachowywał profesjonalizm w każdej sytuacji i łagodził agresję, a nie prowadził do jej eskalacji.
Agresja może mieć trzy formy: fizyczną, werbalną i niewerbalną oraz występować na dwóch poziomach: aktywnym i biernym.
Agresja fizyczna i werbalna zaliczana jest do agresji aktywnej, niewerbalna zaś do agresji biernej.
Pierwszym krokiem w kierunku wyeliminowania agresji z zachowania seniora jest skonsultowanie się z lekarzem i przeprowadzenie – jeśli okaże się to konieczne – stosownych badań. To pozwoli wykluczyć zdrowotne przyczyny agresji i ewentualnie wdrożyć odpowiednie metody leczenia. Jeśli jednak agresja nie jest bezpośrednio spowodowana chorobami, należy bardzo dokładnie przeanalizować sytuację i postarać się zrozumieć jej przyczyny. Możliwe, że senior zachowuje się agresywnie wobec opiekuna, ponieważ widzi w nim łatwy cel ataku, na którym może odreagować własne frustracje czy stres związany z wiekiem, zdrowiem lub utratą relacji. Próba zrozumienia mechanizmów stojących za zachowaniami agresywnymi ułatwi wczucie się w pozycję podopiecznego oraz wyzbycie się własnych negatywnych odczuć względem jego osoby. Naturalne jest bowiem, że osoby padające ofiarą agresji – niezależnie od jej formy – odpowiadają tym samym. Opiekun seniora powinien jednak pamiętać, że reagując instynktownie na doznawaną krzywdę, tylko nakręca spiralę agresji – z czasem odwrócenie efektów takiego postępowania będzie coraz trudniejsze. Dlatego należy przede wszystkim zachować spokój i nie tyle ignorować agresję, ale raczej odpowiadać na nią łagodnie, ale i stanowczo, z zachowanie szacunku oraz wyrozumiałości. W ten sposób pokazuje się agresywnemu podopiecznemu, że jego ataki nie odnoszą zamierzonego skutku, co może osłabić chęć do dalszych prób. Ważne, aby nie dopuścić do tego, by agresja stała się codziennością. Jeśli mimo prób załagodzenia problemu sytuacja nie ulega poprawie, opiekun powinien porozmawiać o niej z rodziną podopiecznego, a w ostateczności zgłosić trudności swemu koordynatorowi zlecenia.
Powyższe porady nie będą jednak skuteczne wobec osób cierpiących na choroby otępienne. Jak radzić sobie z agresją z ich strony? W ich przypadku wybuchy agresji wynikają z poczucia zagrożenia, dlatego też należy w takich sytuacjach szukać sposobu, by odwrócić uwagę chorego od rzeczy, która takie poczucie wywołała. Przykładowo: jeśli osoba z Alzheimerem nie poznaje opiekuna i bierze go za napastnika, należy spróbować zainteresować chorego tym, co dzieje się za oknem. Racjonalne argumentowanie nie przyniesie rezultatu, a wręcz może prowadzić do eskalacji agresji. Dlaczego? Ponieważ osoba chora na demencję, tak samo jak każdy człowiek, jest przekonana, że to, co widzi i czuje jest prawdą. Udowadnianie jej, że się myli, wywołuje reakcję obronną.
58 551 00 52