Witaminy to związki organiczne niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu – wspierają między innymi układ odpornościowy i hormonalny, wzmacniają kości, mięśnie, włosy. Z wiekiem jednak zdolność organizmu do przyswajania witamin może spadać, co prowadzi do wielu niekorzystnych konsekwencji, w tym rozwoju chorób. W jaki sposób można zapobiegać niedoborom witamin?
Organizm samodzielnie nie wytwarza witamin potrzebnych do funkcjonowania – wyjątkiem jest tutaj tylko witamina D, która jest syntetyzowana przez tkanki skóry pod wpływem promieniowania słonecznego. Wszystkie inne, a więc witaminy z grupy B, witamina C, A, E czy K przyjmowane są wraz z pożywieniem. Dlatego w celu zapobiegania niedoborom należy dbać przede wszystkim o prawidłową, odpowiednio zbilansowaną dietę. Ważne jest również, by pamiętać, że nie tylko ilość i rodzaj pożywienia się liczy, ale i sposób jego przygotowania. Wysoka temperatura niszczy niektóre z witamin, na przykład C i B, dlatego najlepiej, by pokarmy je zawierające były świeże i niepoddawane obróbce cieplnej. Warzywa i owoce konserwowane nie są odpowiednim substytutem świeżych produktów, gdyż w toku produkcji są gotowane i dlatego zawierają mniej witamin.
Inne witaminy oraz związki organiczne występujące w żywności są mniej podatne na obróbkę cieplną, wciąż jednak należy pamiętać, by przygotowywać je w odpowiedni sposób. W wyniku gotowania cenne substancje mogą zostać z nich po prostu wypłukane – więcej z nich pozostanie w garnku, niż na talerzu. Aby tego uniknąć warto zastosować metodę gotowania na parze – gorąca para skutecznie zmiękcza warzywa, jednocześnie zachowując w nich najcenniejsze składniki. Trzeba pamiętać, że poszczególne produkty zawierają wiele różnych substancji odżywczych, które nie reagują na obróbkę cieplną w jednakowy sposób. Dlatego podczas gotowania posiłków warto również zachować pewną różnorodność.
Osoby starsze są szczególnie wrażliwe na skład podawanych im posiłków, dlatego dieta musi ściśle odpowiadać ich potrzebom. Opiekun seniora zajmujący się przygotowaniem posiłków powinien opierać się na ścisłych zaleceniach lekarskich lub diecie rozpisanej przez profesjonalnego dietetyka specjalnie pod kątem potrzeb podopiecznego. Samodzielne wprowadzanie zmian do diety może mieć bardzo poważne skutki dla zdrowia, a nawet życia pacjenta.
Wchłanianie witamin z pokarmów może z wiekiem słabnąć. Dzieje się tak w przypadku witaminy D – mniejsza aktywność osób starszych i rzadsze wyjścia z domu powodują, że w ich organizmach nie dochodzi do syntezy tej substancji. W takich sytuacjach rozwiązaniem jest suplementacja witamin przy pomocy odpowiednich preparatów. Zaletą tych produktów jest fakt, że zawierają one duże, skoncentrowane dawki konkretnych związków organicznych, bez substancji zbędnych lub szkodliwych. Dlaczego to tak istotne? Ponieważ w wyniku zwiększania podaży witamin pochodzących z produktów spożywczych (warzyw, owoców, olejów, mięs etc.), zwiększa się również podaż substancji takich jak cukry i tłuszcze, które w nadmiarze mogą być szkodliwe. Przy stosowaniu suplementów taka sytuacja nie występuje. Z drugiej strony związki znajdujące się w suplementach są wytwarzane syntetycznie, dlatego gorzej się wchłaniają niż ich naturalne odpowiedniki.
Mimo że suplementy witaminowe są dostępne bez recepty nie tylko w aptekach, ale również drogeriach, nie powinno się ich stosować na własną rękę. Wcześniej należy wykonać badania, które potwierdzą, czy faktycznie senior cierpi na niedobory witamin, a także skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie preparaty. Samodzielne podawanie suplementów może mieć bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia osoby starszej.
Każda z witamin pełni wiele różnych funkcji. Najbardziej znana witamina C wspiera układ odpornościowy organizmu, wspomaga go w walce z infekcjami. Witamina D wpływa na przyswajanie białek i tym samym odpowiada za zdrowie układu kostnego, z kolei witamina K odpowiada między innymi za prawidłowe krzepnięcie krwi. Niedobory tych substancji mogą więc w bardzo poważnym stopniu wpłynąć na obniżenie sprawności organizmu, szczególnie w zaawansowanym wieku. Z drugiej strony należy wystrzegać się również nadmiaru witamin, który może skutkować różnego rodzaju dolegliwościami i zaburzeniami w pracy poszczególnych narządów.