Jak zadbać o skórę osoby starszej?

Skóra, największych organ ludzkiego ciała, pełni liczne funkcje – chroni narządy wewnętrzne, mięśnie i kości, odpowiada za termoregulację i gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, stanowi barierę zatrzymującą szkodliwe drobnoustroje. Z wiekiem staje się jednak bardzo wrażliwa i wymaga szczególnie troskliwej pielęgnacji. Opiekun osoby starszej powinien wiedzieć, jak dbać o skórę swego podopiecznego i chronić ją.

Codzienna higiena

Niektóre osoby starsze w wyniku nieprawidłowych zwyczajów wyniesionych z czasów młodości lub chorób takich jak depresja czy choroba Alzheimera, zaniedbują własną higienę. Nie jest to problem wyłącznie ze względu na nieprzyjemny zapach, który towarzyszy takim osobom na każdym kroku – brak higieny może przyczyniać się również do rozwoju wielu dotkliwych schorzeń, np. grzybicy. Dlatego głównym obowiązkiem opiekuna seniora w kontekście troski o skórę podopiecznego jest wykonywanie regularnej (co najmniej raz dziennie) gruntownej toalety.

Jak myć osobę starszą?

Jeśli wymagający opieki senior jest osobą w pewnym zakresie samodzielną, należy zachęcać ją do wykonywania znajdujących się w zasięgu jej możliwości czynności związanych z higieną skóry, np. mycia włosów lub podmywania okolic intymnych. Jeśli podopieczny jest jednak osobą o ograniczonych możliwościach ruchowych i spędza większość lub całość czasu w łóżku, konieczne jest codzienne mycie jego ciała. Generalną zasadą jest rozpoczynanie mycia od głowy i stopniowe przesuwanie się w dół ciała. Używać w tym celu należy delikatnych gąbek, myjek lub chusteczek higienicznych oraz kosmetyków. Okolice intymne chorego myje się w kierunku od genitaliów do odbytu, by zapobiegać przedostawaniu się bakterii jelitowych do układu moczowego. Każdą część ciała od razu po umyciu należy osuszyć, by zapobiec odparzeniom, rozwojowi grzybicy i przenikaniu wilgoci w pościel.

Dobór odpowiednich ubrań

W garderobie seniora powinny znajdować się przede wszystkim ubrania z naturalnych tkanin, takich jak len czy bawełna. Dlaczego to tak istotne? Ponieważ takie tkaniny pozwalają skórze oddychać, są przewiewne i nie powodują nadmiernego pocenia. W ten sposób wpływają na stan higieny osoby starszej. Ważne jest również dbanie o to, by ubrania seniora były czyste i świeże. Jeśli podopieczny jest osobą cierpiącą na inkontynencję (nietrzymanie moczu lub kału) i korzysta z akcesoriów takich jak wkładki chłonne czy pieluchomajtki, należy regularnie kontrolować, czy nie są one zanieczyszczone, a w razie potrzeby – wymienić je na nowe.

Profilaktyka odleżyn

Odleżyny to poważny problem osób stale lub w dużym stopniu unieruchomionych w łóżku lub na wózku inwalidzkim. To owrzodzenia powstające w wyniku punktowego ucisku skóry – w miejscach, gdzie kość nadmiernie dociska tkankę skórną od podłoża (np. materaca) zostaje zatrzymane mikrokrążenie krwi. Jeśli stan ten utrzymuje się zbyt długo, niedotleniona tkanka obumiera, rozwija się martwica, która może obejmować już nie tylko skórę, ale i sąsiednie tkanki – mięśnie, kości, stawy i powięzie. W najczarniejszym scenariuszu odleżyny mogą przyczynić się do rozwoju sepsy i śmierci chorego. Na szczęście zapobieganie im jest dość proste – wystarczy pamiętać, by podopieczny nie spoczywał na łóżku zbyt długo w tej samej pozycji. Zmiana pozycji – np. obrócenie z pleców na jeden bok – pozwala odblokować mikrokrążenia w uciśniętych do tej pory tkankach i zapewnić im odpowiednie natlenienie. Bardzo przydatnym akcesorium są pompowane automatycznie materace przeciwodleżynowe. Zbudowane są one z wielu komór, które są napełniane i opróżniane z powietrza w cyklach – w momencie, kiedy jedna komór jest pompowana, z innej powietrze jest wypompowywane. W tej sposób zmienia się ucisk tkanki na różnych obszarach skóry.

Nawilżanie skóry

Skóra dość szybko traci swoją młodzieńczą jędrność. Wynika to z rozpadu włókien kolagenowych, których zadaniem jest utrzymywanie w skórze wody. Pojawiające się z wiekiem zmarszczki to nie jedyny wynikający z tego problem – sucha skóra jest dużo bardzo podatna na różnego rodzaju infekcje, takie jak wspomniana wyżej grzybica. Dlatego stałym elementem profilaktyki tego typu dolegliwości jest stosowanie odpowiednio dobranych kosmetyków – olejków, balsamów czy żeli. Pamiętać należy również o tym, że promieniowanie słoneczne przyspiesza proces starzenia się skóry i wysusza ją. Dlatego należy chronić ciało osób starszych przed nadmierną ekspozycją na nie – w tym celu stosować nawilżające kremy ochronne oraz odpowiednią na ciepłe dni odzież.