Jak zapobiec wypaleniu zawodowemu w pracy opiekuna osób starszych?

„Wypalenie zawodowe” to termin, który zyskał w ostatnim czasie swego rodzaju popularność. I choć każdy o takim zjawisku słyszał, to wciąż wiedza na temat jego prawdziwej natury jest dość mało znana. Wypalenie zawodowe to wbrew pozorom bardzo poważny stan, na który szczególnie narażone są osoby pracujące z innymi ludźmi – w tym opiekunowie seniorów. Sprawdź, jak może zapobiegać wypaleniu zawodowemu.

Czym jest wypalenie zawodowe?

Syndrom wypalenia zawodowego (z ang. burnout) to stan będący następstwem długotrwałego i nie łagodzonego stresu związanego z pracą. Często mówi się o nim w kontekście osób zatrudnionych w korporacjach, szczególnie na wyższych stanowiskach, jednak faktem jest, że może doświadczyć go każdy. W grupie szczególnego ryzyka są osoby wykonujące zawody obarczone dużą odpowiedzialnością oraz wymagające intensywnego kontaktu z innymi ludźmi – a więc na przykład nauczyciele, lekarze, kierowcy czy też opiekunowie osób starszych – nawet jeśli w początkowym okresie zatrudnienia praca była kojarzona z przyjemnością i spełnieniem. Wypalenie zawodowe samo w sobie nie jest chorobą, jednak brak reakcji na jego objawy może sprawić, że z czasem rozwiną się poważniejsze schorzenia natury psychologicznej. Wśród najczęstszych przyczyn wypalenia zawodowego wymienić można zbyt duże obciążenie obowiązkami, niewłaściwe metody zarządzania pracą oraz brak balansu między pracą a odpoczynkiem.

Jak objawia się wypalenie zawodowe?

Wypalenie zawodowe jest dolegliwością często lekceważoną. W rozmowach towarzyskich używa się tego sformułowania jako zawoalowanej formy „nie chce mi się iść do pracy”. Sam brak chęci do wykonywania zawodu, szczególnie takiego, którego dana osoba nigdy specjalnie nie lubiła i podjęła się go wyłącznie z przyczyn finansowych, nie jest niczym wyjątkowym. Problem wypalenia zawodowego jest dużo bardziej skomplikowany i bardziej uciążliwy. Psycholożka społeczna Christina Maslach wymienia trzy etapy wypalenia zawodowego – każdy z nich związany jest z nieco innym zestawem objawów:

Co bardzo ważne, o syndromie wypalenia zawodowego możemy mówić tylko wtedy, kiedy opisane objawy nie znikają nawet po okresie wypoczynku. Jeśli po weekendzie lub urlopie osoba wraca do pracy i nie doświadcza wcześniejszych symptomów, oznacza to, że jej stan nie był wypaleniem zawodowym.

Jak bronić się przed wypaleniem zawodowym?

Podobnie jak w przypadku wielu innych przypadłości, lepiej zapobiegać wypaleniu zawodowemu, niż zmagać się z jego skutkami, szczególnie na późniejszych etapach. Profilaktyka wypalenia polega przede wszystkim na redukcji stresu. W zawodzie opiekuna seniora czynników stresogennych jest wiele (między innymi duża odpowiedzialność za drugą osobę, warunki pracy, a w przypadku zleceń wykonywanych za granicą również długotrwała rozłąka z rodziną i bliskimi) niemniej ograniczenie ich wpływu na pracę i życie poza nią jest możliwe. Oto kilka rzeczy, o których warto pamiętać:

Ponad wszystko pamiętaj, że wypalenie to poważny problem, któremu warto przeciwdziałać na jak najwcześniejszych etapach. Brak reakcji na zagrożenie może prowadzić nie tylko załamania kariery zawodowej, ale również wielu trudności w życiu prywatnym.