Jakie mogą być przyczyny i powikłania zapalenia płuc u osób starszych?

Z wiekiem organizm traci swoją naturalną odporność. Wzrasta wtedy ryzyko wystąpienia chorób, które stanowią dużo poważniejsze zagrożenie dla życia, niż u osób młodszych. Mowa tutaj między innymi o zapaleniu płuc, które w niesprzyjających okolicznościach może skończyć się nawet śmiercią starszego pacjenta,  niekiedy mimo leczenia. Dowiedz się więcej na temat zapalenia płuc, jego przyczynach oraz możliwych powikłaniach.

Czym jest zapalenie płuc i co je powoduje?

Zapalenie płuc to ostra infekcja dróg oddechowych. W momencie rozwoju stanu zapalnego, pęcherzyki płucne wypełniają się płynem zawierającym ropę, które powoduje  zmniejszenie powierzchni płuc – w takim stanie zmniejsza się spożycie tlenu, pojawiają się duszności, oddychanie staje się bolesne.

Przyczyny zapalenia płuc mogą być różne. Wywołują je:

• bakterie – bakteryjne zapalenie płuc jest diagnozowane najczęściej, stanowi około 70% wszystkich przypadków;
• wirusy – między innymi wirus grypy, różyczki, odry, w ostatnim czasie powszechne stały się przypadki zapalenia płuc wywołanego koronawirusem SARS-CoV-2; stanowią one od 5 do 20% przypadków;
• pasożyty,
• grzyby,
• alergeny – na przykład pyłki roślinne.

Wyróżnia się również zapalenie płuc zachłystowe oraz idiopatyczne. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z tak zwanym zespołem Mendelsona – stan zapalny płuc wywołany jest przez przedostanie się treści pokarmowej do płuc w przypadku refluksu żołądkowo-przełykowego. Zapalenie płuc idiopatyczne nazywane jest też zapaleniem niezakaźnym – zaliczamy do tej kategorii m.in. niespecyficzne śródmiąższowe zapalenie płuc czy limfocytowe śródmiąższowe zapalenie płuc. Przyczyny tych stanów nie są znane.

Powikłania po zapaleniu płuc

Zapalenie płuc można leczyć, niemniej ważne jest, by działać szybko. W przypadkach, kiedy leczenie zostało wdrożone późno mogą pojawiać się powikłania, między innymi:

• Bakteriemia – pojawia się u około 50% osób starszych. Jest to stan, w którym bakterie wywołujące zapalenie płuc przedostają się do krwi. Może prowadzić do sepsy i wstrząsu septycznego,
• ARDS – czyli ostra niewydolność oddechowa,
• martwicze zapalenie płuc – stan, w którym infekcja powoduje obumieranie tkanki płucnej i tworzenie ropni płuc. Ropę należy usunąć z płuc na przykład poprzez drenaż,
• zapalenie opłucnej, czyli tkanki pokrywającej zewnętrzną cześć płuc. W takim przypadku płyn i ropa mogą gromadzić się w jamie klatki piersiowej.

W wyniku niedotlenienia organizmu lub niewłaściwej reakcji układu odpornościowego może dojść również do uszkodzenia narządów wewnętrznych – serca, wątroby oraz nerek.

Czy można zapobiegać zapaleniu płuc?

Zapalenie płuc to w znacznej większość przypadków rezultat kontaktu słabego układu odpornościowego z patogenem wywołującym stan zapalny. Aby zapobiegać pojawieniu się choroby należy między innymi:

• szczepić się przeciwko wirusom grypy i koronawirusa – opiekun seniora jest jedną z osób łączących podopiecznego ze światem zewnętrznym, dlatego tak ważne jest by odpowiednio wcześniej zaszczepił się przeciwko wirusom wywołującym zapalenie płuc. Jego układ odpornościowy chroni wtedy starszą osobę przed zakażeniem;
• stosować odpowiednią dietę – powinna ona być bogata w związki wzmacniające układ odpornościowy, przede wszystkim witaminę C, a także produkty o działaniu antybakteryjnym, np. czosnek;
• dbać o kondycję fizyczną – pobudza ona ukrwienie organizmu i pracę układu oddechowego, tym samym wzmacniają odporność;
• dbać o czystość powietrza – należy unikać zadymienia pomieszczeń, w których przebywa osoba starsza, regularnie wietrzyć, utrzymywać wilgotność i temperaturę na optymalnym poziomie;
• rzucić palenie – jeśli senior jest osobą palącą, należy starać się w jak największym stopniu ograniczyć nałóg (papierosy można zastąpić np. specjalnymi gumami z nikotyną);
• dobierać odpowiednią garderobę – wyziębienie organizmu zwiększa ryzyko infekcji.

Zapalenie płuc jest chorobą zaraźliwą, dlatego należy również dopilnować, by osoby chorujące nie miały bezpośredniego kontaktu z podopiecznym. W przypadku zauważanie objawów takich jak gwałtowny kaszel, duszność, gorączka, ból gardła, gorączka i podwyższona temperatura, należy jak najszybciej powiadomić lekarza i stosować się do jego zaleceń.