O chorobie Alzheimera słyszał prawdopodobnie każdy, mimo to świadomość na temat tej jednostki chorobowej jest zaskakująco niska. Jednym z dowodów na potwierdzenie tego jest fakt, iż bardzo często wczesne objawy choroby są ignorowane, brane za naturalne efekty starzenia się organizmu. W efekcie w wielu przypadkach leczenie mogące spowolnić rozwój choroby wdrażane jest zbyt późno. Na jakie objawy należy zwrócić uwagę?
W języku potocznym termin „choroba Alzheimera” funkcjonuje jako synonim dla „demencji starczej”. W praktyce wiele osób utożsamia ze sobą te dwa pojęcia. Przekonanie, że choroba Alzheimera to „tylko demencja” może być w istocie bardzo niebezpieczne dla chorego, gdyż będzie wpływać na odłożenie decyzji o podjęciu właściwego leczenia i spowolnienia rozwoju choroby. Czym zatem choroba Alzheimera różni się od demencji? Przede wszystkim tym, że demencja – nazywana również otępieniem – nie jest chorobą, lecz zespołem objawów, które zostały wywołane przez chorobę mózgu, a które obejmują między innymi problemy z pamięcią czy zaburzenie funkcji poznawczych. Innymi słowy: choroba Alzheimera jest jedną z form demencji (odpowiada za nawet 70% przypadków), lecz nie każdej demencji towarzyszy choroba Alzheimera – jej przyczynami mogą być również choroba Parkinsona, choroba Creutzfelda-Jakoba czy choroba Huntingtona. Niekiedy przyczyny demencji są inne, na przykład nadużywanie alkoholu. Ważną różnicą jest to, iż choroba Alzheimera jest nieuleczalna, leczenie polega jedynie na spowalnianiu nasilania się objawów – inne formy demencję z kolei można całkowicie zastopować, choć nie da się odwrócić ich dotychczasowych efektów. Ponadto warto zwrócić uwagę, że demencja starcza, zgodnie z definicją dotyczy przede wszystkim seniorów, czyli osób, które ukończyły 60 lat, tymczasem znane są medycynie przypadki choroby Alzheimera, która rozwijała się już u 40-latków. Niezależnie od przyczyn występowania objawów, chory powinien być otoczony należytą opieką lekarską.
To jeden z najważniejszych objawów choroby Alzheimera, jednocześnie jeden z tych, które łatwo pomylić z efektami zwykłego starzenia się organizmu. Naturalne jest bowiem, że osobom w zaawansowanym wieku zdarza się zapominać częściej, niż osobom młodszym. W przypadku choroby Alzheimera mamy jednak do czynienia nie ze zwykłym zapominaniem informacji, lecz utratą tzw. pamięci krótkotrwałej – chory zapomina np. co robił zaledwie godzinę wcześniej lub kim jest osoba, z którą właśnie rozmawia, powtarza te same pytania (np. o godzinę czy dzień tygodnia) mimo, że chwilę wcześniej otrzymał na nie odpowiedź. Jednocześnie jest w stanie sięgnąć pamięcią do wydarzeń bardzo odległych w czasie i opisywać je z dość dużą szczegółowością. Fakt, że chory pamięta swoje rodzinne miasto lub ludzi, których znał jako młody człowiek powoduje, że najbliżsi często nie zdają sobie sprawy, że jego aktualne problemy są wynikiem choroby.
Polegają na narastającej trudności w znajdywaniu odpowiednich słów do nazywania rzeczy. Postępujące zubożenie słownictwa powoduje, że z czasem chory nie jest w stanie precyzyjnie wyrażać myśli i komunikować swoich potrzeb. Ten objaw również bywa mylący, bowiem każdemu zdarza się „zgubić słowo”. Osobom cierpiącym na chorobę Alzheimera zdarza się to jednak częściej w trakcie rozmowy i widać po nich wyraźny problem z wysławianiem się.
Osoby cierpiące na chorobę Alzheimera doświadczają narastających trudności w wykonywaniu czynności, które wcześniej nie sprawiały im żadnego problemu – np. z prowadzeniem samochodu czy przygotowaniem własnych posiłków. Bardzo często chorzy dostrzegają, że coś jest nie tak, mimo to nie przyznają się do tego. Dlatego tak ważne jest, żeby opiekun osoby starszej pilnie zwracał uwagę na takie kwestie i nie zrzucał ich na karb zaawansowanego wieku. Jednocześnie chory ma ogromne trudności w organizacji i planowaniu, nie jest w stanie skutecznie wykonywać złożonych czynności. Z czasem trudności w wykonywaniu czynności przeradzają się w zaniedbania – chory zapomina o spożywaniu posiłków oraz higienie osobistej.
Bardzo poważnym objawem choroby jest tendencja chorego do tracenia poczucia czasu i miejsca. Osoba cierpiąca na chorobę Alzheimera nie jest w stanie określić nawet w przybliżeniu pory dnia, ani nawet pory roku, nie zapamiętuje również dni tygodnia. Co gorsza często traci również orientację w terenie – może nie wiedzieć gdzie się znajduje ani w jaki sposób się w tym miejscu znalazł, nawet jeśli cały czas przebywa w swoim własnym pokoju. To jeden z najpoważniejszych objawów choroby na wczesnych etapach jej rozwoju. Chory cierpiący na dezorientację może wyjść z domu, a później nie być w stanie do niego wrócić. Dlatego należy zwracać na niego bardzo dużą uwagę.
Ten objaw również może nie wydawać się bardzo poważny, ponieważ każdemu, nawet osobom młodym zdarza się zgubić rzecz lub przez nieuwagę schować ją nie tam, gdzie trzeba. W przypadku osób dotkniętych chorobą Alzheimera problem jest dużo poważniejszy – mają one tendencję do zabierania rzeczy i chowania ich zupełnie nietypowym miejscu, np. kluczy do domu w pralce bądź naczyń pod łóżkiem. Jest to wbrew pozorom bardzo niebezpieczne, bowiem chory może schować drogie lub potrzebne rzeczy (pieniądze, biżuterię, dokumenty, wyniki badań) w taki sposób, że znalezienie ich będzie wymagać dokładnego przeszukania całego domu.
Bardzo wyraźnym objawem zmian, jakie zachodzą w mózgu starszej osoby pod wpływem choroby, jest rozchwianie emocjonalne – na przykład gwałtowne przechodzenie od śmiechu do płaczu bez wyraźnego powodu. Chorobie może towarzyszyć również długotrwałe obniżenie nastroju, które łatwo pomylić z depresją, również bardzo często występującą w zaawansowanym wieku. Dużo bardziej niepokojącym symptomem jest stopniowa zmiana osobowości, przeważnie w kierunku zachowań agresywnych. Chorzy na chorobą Alzheimera mają skłonność do wybuchów złości, stają się nieufni wobec obcych, nieuprzejmi, a nierzadko wulgarni, nawet mimo faktu, że przez całe życie nie zachowywali się w podobny sposób. Powszechnym scenariuszem jest, że chory zaczyna oskarżać wszystkich dookoła siebie – w szczególności bliskich – o spisek przeciw niemu, co skutkować może nie tylko obrażaniem i wyzwiskami, ale tez fizycznymi atakami.
Jak widać, choroba Alzheimera to bardzo złożona jednostka chorobowa – wiele z jej objawów łatwo zlekceważyć. Dlatego każda osoba w grupie ryzyka powinna być otoczona bardzo uważną opieką, a wszelkie niepokojące sygnały dotyczące zmian w jej zachowaniu – jak najszybciej zgłaszane lekarzowi.
58 551 00 52