Stały, dobrze opracowany harmonogram dnia to bardzo pożyteczne rozwiązanie, które pozwoli nam pełniej wykorzystać dostępny czas i znacząco zredukuje codzienny stres. Nie inaczej jest w przypadku pracy w charakterze opiekuna osób starszych – sporządzenie harmonogramu jest jedną z pierwszych rzeczy, które musimy zrobić. Jak się do tego zabrać i o czym pamiętać?
Dla opiekuna dogodną sytuacją jest ta, kiedy przejmuje opiekę nad starszą osobą po kimś innym – w takiej sytuacji wystarczy zastosować się do harmonogramu opracowanego przez poprzednich opiekunów. Zaoszczędzi nam to stresu związanego z „docieraniem” się rozkładu dnia, podopiecznemu z kolei pozwoli łatwiej zaakceptować obecność nowego opiekuna. Po przybyciu na miejsce wystarczy porozmawiać ze zmienianym opiekunem i wypytać dokładnie o powtarzane cyklicznie czynności.
Nawet jeśli osoba starsza nigdy wcześniej nie korzystała z opieki, może posiadać cały szereg nawyków i przyzwyczajeń – zadaniem opiekuna jest dostosowanie swojego rozkładu pracy do tych nawyków. Powody ku temu są dwa. Po pierwsze – to opiekun jest dla podopiecznego, a nie na odwrót. Po drugie – zakorzenionych głęboko nawyków praktycznie nie da się łatwo zmienić, a każda próba może skończyć się ostrym konfliktem między opiekunem i podopiecznym. Dlatego pierwsze co należy zrobić przed rozpoczęciem pracy, to porozmawiać z seniorem oraz ewentualnie jego rodziną, by jak najdokładniej poznać oczekiwania co do przebiegu konkretnych dni – na przykład godziny podawania posiłków, czas i rodzaj aktywności, ewentualne wyjścia etc.
Nie tylko upodobania i nawyki należy uwzględnić w planowaniu harmonogramu dnia w opiece, ale również wydarzenie niezależnie od nich – chodzi tutaj przede wszystkim o zabiegi medyczne wykonywane przez zewnętrznego terapeutę, wizyty pielęgniarki czy też wizyty rodziny niemieszkającej z seniorem. O ile w uzasadnionych przypadkach można sobie pozwolić na odwołanie spaceru czy przesunięcie godziny obiadu, o tyle odwołanie zabiegów czy zastrzyku raczej nie wchodzi w grę.
Choć osoby starsze są mniej aktywne fizycznie, nie oznacza to, że ich plan dnia nie jest zróżnicowany – wręcz przeciwnie, często jest on bardzo urozmaicony. Do harmonogramu warto wpisać jak najwięcej czynności, począwszy od posiłków i toalety, przez ćwiczenia, kończąc na rozrywkach. To znacznie ułatwia pracę, a osobie starszej daje poczucie stabilności i bezpieczeństwa – jest ono szczególnie ważne w przypadku osób cierpiących na problemy z pamięcią czy choroby otępienne.
Nawet posiadając bardzo dokładnie rozpisany harmonogram dnia, należy zachować pewną elastyczność w jego realizacji. Spowodowane jest to tym, że wydarzenia losowe, których nie da się przewidzieć, mogą mieć duży wpływ na to jak w praktyce będzie wyglądał dzień opiekuna i jego podopiecznego. Zaplanowany codzienny spacer może nie dojść do skutku przez gwałtowne załamanie pogody, zaś rutynowa gimnastyka nie odbędzie się, jeśli podopiecznego niespodziewanie złapie przeziębienie i będzie musiał w związku z tym spędzić trochę czasu w łóżku. Z drugiej strony należy wziąć pod uwagę fakt, że nie zawsze da się z góry przewidzieć, ile czasu dokładnie zajmie wykonanie danej czynności z planu dnia. Pierwszy harmonogram warto potraktować jako roboczy szkic, który trzeba przetestować, by znaleźć optymalne rozwiązanie zarówno dla opiekuna, jak i jego podopiecznego. Z czasem wykrystalizuje się dokładny „rozkład jazdy”.