Rola umiejętności miękkich w pracy opiekunki

Opieka nad osobami starszymi to praca wymagająca szerokiego wachlarza umiejętności – między innymi w kwestii dbania o higienę osób chorych i ograniczonych możliwościach ruchowy czy przygotowywania posiłków. Nie mniej ważne jest, by opiekun posiadał również tak zwane umiejętności miękkie, ponieważ to one pozwalają odpowiednio wykonywać zadania w trudnych warunkach. Dowiedz się więcej na ich temat.

Czym są umiejętności miękkie?

Podział na umiejętności „twarde” i „miękkie” pojawił się stosunkowo niedawno, ale dziś jest powszechnie stosowany przy rekrutacji pracowników. Czym się one między sobą różnią? Umiejętności twarde to praktyczna wiedza i umiejętności, którą można zmierzyć według pewnej uniwersalnej skali. Przykładem takiej umiejętności jest prowadzenie samochodu – jeśli kandydat na opiekuna posiada prawo jazdy, nie musimy sprawdzać jego umiejętności, gdyż zakładamy, że odpowiednia instytucja już to zrobiła i potwierdziła. Inny przykład umiejętności twardej w kontekście pracy opiekuna to znajomość zasad dotyczących higieny bądź żywienia osób starszych.

Z kolei umiejętności miękki nie są mierzalne, a ich ocena jest bardzo subiektywna. Termin, który dobrze oddaje ich charakter to „umiejętności interpersonalne” – innymi słowy  są to umiejętności i zdolności definiujące osobowość człowieka oraz sposób, w jaki zachowuje się w otoczeniu innych ludzi. Oto kilka przykładów umiejętności miękkich, które posiada dobry opiekun seniora:

• cierpliwość – czyli umiejętność znoszenia ze spokojem trudnych sytuacji oraz panowania nad negatywnymi emocjami. Jest szczególnie ważna przy opiece nad seniorami, którzy cierpią na choroby otępienne i mogą zachowywać się w sposób agresywny, nieprzewidywalny i niebezpieczny;
• empatia – a więc umiejętność rozpoznawanie emocji innych ludzi. Jest bardzo ważna, by opiekun był w stanie trafnie ocenić stan podopiecznego;
• wrażliwość – często mylona z empatią. Dzięki wrażliwości opiekun jest w stanie reagować na zmienne stany emocjonalne podopiecznego i zapewnić mu niezbędne wsparcie;
• odporność na stres – potocznie nazywana również „zimną krwią”. To umiejętność do podejmowania konkretnych działań nawet w sytuacjach wywołujących duży stres, takich jak zagrożenie życia pacjenta. Odporność na stres pozwala również zachować stabilność psychiczną w dłuższej perspektywie czasowej, np. przy pracy z trudnymi, konfliktowymi pacjentami;
• komunikatywność – czyli umiejętność nawiązywania dobrych relacji z otoczeniem. Uzależniona jest ona w dużej mierze od znajomości języka, niemniej nawet osoby biegle władające językiem nie będą w stanie utrzymać kontaktu z podopiecznym, jeśli boją się rozmów i bliskości.

Dlaczego umiejętności miękkie są tak ważne?

Choć nie da się ich oceniać lub mierzyć, umiejętności miękkie odgrywają bardzo ważną rolę w codziennej pracy każdego opiekuna. Można się również pokusić o stwierdzenie, że są dużo ważniejsze, niż umiejętności twarde. Dlaczego? Ponieważ stanowią one fundament pracy opiekuna. Nawet jeśli opiekun posiada świetne wyszkolenie od strony praktycznej i teoretycznej, nie będzie w stanie wykonywać swoich obowiązków, jeśli nie posiada do tego odpowiednich predyspozycji osobowych. Wręcz przeciwnie – opiekunowie o niskiej odporności na stres bądź pozbawieni cierpliwości i empatii bardzo szybko doświadczają wypalenia zawodowego, a efektywność ich pracy znacznie spada. Nie są oni również w stanie radzić sobie w sytuacjach kryzysowych, co prowadzi do znacznego pogorszenia relacji z podopiecznym oraz jego krewnymi, a także może stwarzać pewne zagrożenie dla zdrowia i życia seniora (np. w sytuacji kiedy potrzebna jest pilna pomoc lekarska, a opiekun nie jest w stanie w nerwach wezwać pogotowia).

Kolejnym ważnym aspektem umiejętności miękkich jest to, że ich rozwijanie jest bardzo trudne. O ile języka czy udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej można nauczyć się w stosunkowo krótkim czasie, o tyle praca nad cierpliwością czy odpornością na stres wymaga czasu, wysiłku i bardzo racjonalnego działania, np. poznania odpowiednich technik radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Niemniej warto pielęgnować swoje umiejętności miękkie, ponieważ to od nich w dużej mierze zależy powodzenie w pracy.