Nuda to stan nieznośny dla każdego człowieka, niezależnie od wieku. Niektórzy jednak są na nią bardziej podatni, niż inni – wynika to po prostu z faktu, że dysponują oni większą ilością czasu, który należy w jakiś sposób zagospodarować. Do tej grupy zaliczamy przede wszystkim osoby starsze. Na szczęście nudę można zwalczyć na wiele różnych sposobów. Wystarczy znaleźć hobby i starać się je rozwijać. Ważną rolę odgrywa w tym wsparcie opiekuna.
Czy wolny czas może być problemem? Ludzie młodzi i w średnim wieku zapewne odpowiedzą przecząco, jednak seniorzy bardzo często mają zupełnie inny pogląd na to zagadnienie. Dlaczego? Zacząć należy od tego, że duża część osób starszych to emeryci i renciści, czyli osoby nieaktywne zawodowo. Ich czas nie jest więc regulowany przez rytm pracy – wraz z przejściem w stan spoczynku, muszą samodzielnie organizować sobie czas i szukać czegoś, co im go wypełni. Na dłuższą metę nie jest to zadanie proste, choć osobom pracującym może wydawać się inaczej. Osobną kwestią jest fakt, że ze względu na zaawansowany wiek oraz gorszy stan zdrowia seniorzy mają znacznie bardziej ograniczone możliwości wypełnienia swojego wolnego czasu. Innymi słowy: zajęcia dostępne dla młodych mogą być z wielu powodów całkowicie poza zasięgiem seniorów. Trzeci problem to alienacja seniorów w życiu społecznym. Osoby starsze bardzo często skazane są na samotność i przez to brak możliwości uczestnictwa w aktywnościach towarzyskich. Wiek i podupadające zdrowie to tylko jedna z przyczyn takiego stanu rzeczy. Inną jest po prostu to, że z czasem seniorzy tracą najbliższe sobie osoby – współmałżonka, przyjaciół, lubianych sąsiadów w podobnym wieku – zaś dzieci oraz wnuki prowadzą już zazwyczaj własne życie, zakładają swoje rodziny i to im poświęcają większość uwagi. Wszystko to powoduje, że wolny czas dla seniora może stać się źródłem dojmującej nudy, którą w wielu przypadkach zabija się przy pomocy najłatwiej dostępnych środków – zazwyczaj telewizji oraz nałogów. Alternatywą jest hobby.
Hobby to nic innego jak zajęcie, które wykonuje się w ramach odpoczynku od typowych, codziennych czynności – zazwyczaj dla własnej przyjemności, choć może ono przynosić również pewne korzyści finansowe. Dla osób młodszych hobby to często swego rodzaju dodatek do harmonogramu dnia – dla osób starszych może ono stać się zamiennikiem pracy wykonywanej zawodowo lub innych obowiązków. Dlaczego seniorzy powinni posiadać jakieś hobby? Powodów jest kilka:
Dla osób aktywnych zawodowo hobby to zajęcie, które wykonuje się w wolnym czasie dla relaksu, czy to fizycznego, czy umysłowego. Może to być właściwie dowolna czynność wymagająca jakiegoś zaangażowania. Hobby dla seniora powinno przede wszystkim być dostosowane do jego możliwości – wieku, stanu zdrowia, zdolności ruchowych. Dla osób wciąż w dużym stopniu sprawnych fizycznie hobby może być sport (spacery, nordic walking, jazda na rowerze, joga etc.) bądź inna zajęcia wymagające kondycji – na przykład ogrodnictwo czy majsterkowanie. Osoby sprawne umysłowo i przedkładającego tego typu wysiłek nad pracę fizyczną, mogą zająć się zajęciami angażującymi pokłady kreatywności, na przykład rysowaniem i malowaniem, graniem na instrumentach muzycznych, pisaniem poezji czy prozy. Krótko mówiąc: wybór hobby zależy od indywidualnych uwarunkowań, predyspozycji, a także upodobań oraz doświadczeń. Osoby, które w młodszych latach chętnie przebywały poza domem, cenią sobie naturę i nie boją się fizycznego zmęczenia, prawdopodobnie dużo bardziej będą zainteresowane uprawą roślin (choćby na balkonie mieszkania), niż malarstwem. Z drugiej strony osoby, które zawsze lubiły prace twórcze, mają zamiłowanie do detali i cechują się dużą cierpliwością, prędzej pokochają malarstwo i garncarstwo, niż wycieczki górskie. Opiekun seniora powinien wiedzieć, jakie są mocne i słabe strony podopiecznego, by móc zaproponować zajęcie na miarę jego możliwości. Oczywiście należy pamiętać, żeby nigdy nie zmuszać osoby starszej do podjęcia się jakiegoś zajęcia. Warto polecać nowe rozwiązania i rozmawiać o ich potencjalnych korzyściach – zdrowotnych czy społecznych – jednak ostateczna decyzja co do wyboru zajęć powinna zawsze pozostawać w gestii seniora.