Zmiany w otoczeniu seniora – jak wesprzeć osoby o trudnościach z adaptacją?

Zmiany w otoczeniu u każdego człowieka mogą być źródłem poważnego stresu. Dostosowanie się do nowych warunków jest szczególnie trudne dla osób w zaawansowanym wieku. Problemu tego nie należy ignorować, licząc na to, że senior w końcu przyzwyczai się i zaakceptuje nową sytuację, bowiem po drodze może na tym ucierpieć jego zdrowie. W jaki sposób opiekun może wesprzeć swojego podopiecznego odczuwającego problemy adaptacyjne?

Co powoduje problemy adaptacyjne?

Zaburzenia adaptacyjne to zjawisko bardzo powszechne, występujące u osób w każdym wieku. Najczęściej doświadcza się go w momencie wystąpienia nagłych, niespodziewanych i nieprzyjemnych zdarzeń, które wymuszają zmianę w dotychczasowym trybie życia – np. utrata pracy, przeprowadzka, choroba etc. Sytuacje te mogą wywoływać stres, lęk i w inny sposób wpływać na obniżenie nastroju, które utrudnia dostosowanie się do nowych okoliczności. U osób starszych zaburzenia adaptacyjne również występują, a co więcej – może je wywołać więcej sytuacji, które dla innych mogą wydawać się bardzo błahymi problemami. Przykładem jest chociażby zmiana ustawienia mebli czy wymiana telewizora na nowszy model. Skąd te problemy się biorą?

Wbrew powszechnemu przekonaniu, osoby starsze nie są złośliwe ani wyjątkowo uparte – doświadczane przez nich zaburzenia adaptacyjne są w głównej mierze konsekwencją starzenia mózgu. Stopniowa degradacja komórek mózgowych powoduje, że zdolności percepcyjne seniora spadają. Innymi słowy – nie jest on w stanie przetwarzać nowych informacji tak samo sprawnie, jak osoba młodsza. Dlatego jeśli w otoczeniu zachodzą choćby z pozoru błahe zmiany, senior postrzega je jako pewne zagrożenie dla dotychczasowego, wygodnego porządku. A reakcją na zagrożenie może być lęk, stres, złość i smutek. Te negatywne emocje mogą silnie odbijać się na zdrowiu psychicznym i fizycznym, dlatego obowiązkiem opiekuna seniora jest wsparcie podopiecznego. Jak to zrobić?

Ograniczaj zmiany do minimum

Pewne zmiany są niestety nieuniknione. Jeśli stan zdrowia seniora tego wymaga, należy zmienić dietę lub zacząć terapię lekami. Dla zwiększenie bezpieczeństwa konieczne może okazać się wyposażenie mieszkania w nowe sprzęty. Jeśli jednak zaobserwujesz, że twój podopieczny ma problem z zaadaptowaniem się do nowych warunków życia, postaraj się nie zmieniać niczego, co tego nie potrzebuje. Przykładowo – jeśli na parapecie stoją kwiaty, warto je tam pozostawić.

Zadbaj o dobrą komunikację

Jeśli wiesz, że szykują się zmiany, nie zatajaj tej informacji przed seniorem, lecz opowiedz mu o nich. Nawet jeśli napotkasz gwałtowny sprzeciw, postaraj się spokojnie i rzeczowo rozmawiać na ten temat, by dać seniorowi czas na oswojenie się z nim. Przykładem takich zmian może być chociażby przybycie nowego opiekuna – jeśli kończysz kontrakt i wiesz, że na Twoje miejsce przybędzie ktoś inny, nie zwlekaj z rozmową o tym do ostatniego dnia.

Trzymaj się harmonogramu dnia

Seniorzy doświadczający problemów z adaptacją dużo lepiej czują się, jeśli każdy dzień jest podobny do poprzednich – wiedzą wtedy, co je czeka, nie muszą się więc bać nieoczekiwanych wydarzeń. Dlatego tak ważne jest, żeby stosować się do z góry ustalonego harmonogramu dnia. Harmonogram nie jest ścisłym planem, gdzie każda czynność jest rozpisana co do minuty – jeśli jednak zakłada on, że śniadanie jest podawane po porannej kąpieli, a po obiedzie jest czas na telewizję, odwracanie tej kolejności będzie raczej kiepskich pomysłem.

Bądź cierpliwy

Opieka nad osobami starszymi doświadczającymi problemów z adaptacją wymaga odpowiedniego podejścia – przede wszystkim cierpliwości. Postaraj się postawić w położeniu podopiecznego, który nie jest w stanie do końca zrozumieć i zaakceptować zmian zachodzących w otoczeniu. Osoba w tym stanie naprawdę czuje ogromny stres i masę innych negatywnych emocji, dlatego też ignorowanie jej potrzeb, zbywanie komentarzami, że przecież nie dzieje się jej żadna krzywda nie tylko nie pomagają w załagodzeniu problemu, ale wręcz przyczyniają się do jego zaognienia. Dlatego tak ważne jest, żeby okazać seniorowi cierpliwość, pozwolić mu mówić o swoich obawach, na spokojnie, ale i stanowczo tłumaczyć, że dana zmiana była niezbędna.