Jak postępować z osobami starszymi niedosłyszącymi?

Niedosłuch to powszechny problem wielu osób w zaawansowanym wieku – jest on naturalną konsekwencją starzenia się organizmu, niekiedy na jego rozwój mają również różnego rodzaju czynniki zewnętrzne, np. długotrwała ekspozycja na hałas. Niezależnie od tego, co powoduje, że senior ma problemy ze słyszeniem, jego opiekun powinien wykazać się dużym zrozumieniem dla problemu i dbać o prawidłowe zasady komunikacji z podopiecznym.

Okaż zrozumienie i cierpliwość

Dla wielu zdrowych osób oczywistym rozwiązaniem problemu z postępującą utratą słuchu jest zastosowanie aparatów słuchowych. Problem w tym, że osoby w zaawansowanym wieku mogą nie chcieć z różnych powodów dostosować się do takiego rozwiązania – chociażby dlatego, że nie są w stanie zaakceptować swojego stanu zdrowia i pogodzić się z myślą, że będą skazane na korzystanie z aparatu. W takich sytuacjach opiekun seniora musi wykazać się dużą dozą cierpliwości oraz empatii. Podopiecznego pod żadnym pozorem nie wolno zmuszać do stosowania aparatu, gdyż tylko utwierdzi go to w niechęci i wywoła poczucie krzywdy. Zamiast tego warto zachęcać do stosowania aparatu, przekonywać do jego zalet i pokazać, jak bardzo może on ułatwić życie.

Komunikuj się w odpowiedni sposób

Jeśli osoba starsza odmawia noszenia aparatu słuchowego lub pomoc ta jest niewystarczająca w jej stanie, należy zadbać o to, by wypowiadane do niej komunikaty mogły zostać zrozumiane. W tym celu:

• Mów głośno, powoli i wyraźnie – ważne jest połączenie tych wszystkich aspektów. Zwykłe krzyczenie do osoby niedosłyszącej nie tylko nie przyniesie pożądanych rezultatów, ale również może wzbudzić uzasadnioną niechęć podopiecznego. Nikt nie lubi kiedy się na niego krzyczy. Ton głosu należy dostosować do stopnia zaawansowania wady słuchu.
• Stawaj po stronie ucha słyszącego lepiej – jeśli senior słyszy lepiej na jedno ucho, należy podczas rozmowy starać się mówić bardziej do niego, niż do drugiego, w większym stopniu dotkniętego niedosłuchem.
• Pokaż swoją twarz – bardzo często osoby niedosłyszące uczą się czytać z ruchu warg, dlatego mówiąc do nich warto stawać naprzeciw nich, by pokazać twarz. Ponownie, ważny by słowa wypowiadać powoli i bardzo wyraźnie, by możliwe było wychwycenie zmian kształtu ust. Pamiętać należy również o tym, że słabe oświetlenie lub maseczka na twarzy podczas wyjść uniemożliwi czytanie z ruchu warg.
• Akcentuj wypowiedzi mimiką i gestami – słowa to nie jedyny sposób, jakim możemy przekazywać komunikaty. Dużą rolę odgrywa również komunikacja niewerbalna, a więc wszelkiego rodzaju gesty oraz mimika twarzy. Przy ich pomocy można akcentować wypowiedzi, by stawały się one bardziej zrozumiałe.

Podczas rozmowy należy ponadto powtarzać wypowiadane komunikaty w tej samej formie do momentu, w którym zostaną prawidłowo zrozumiane przez podopiecznego, ewentualnie mówić nieco głośniej za każdym powtórzeniem (ale nie krzyczeć). Tutaj również należy zachować cierpliwość, nie ponaglać podopiecznego i nie wpadać w niepotrzebne emocje. Gniew, irytacja opiekuna może spowodować, że senior straci chęć do komunikowania się.

Pokaż, że jesteś w pobliżu

Dobry słuch jest jak radar, wykrywający zagrożenia w okolicy. U osób starszych ten radar nie działa jak należy, dlatego należy zadbać o to, by seniorzy czuli się bezpiecznie w swoim otoczeniu. Nagłe pojawienie się w zasięgu ich wzroku, kiedy byli przekonani, że nikogo nie ma w pobliżu, zachodzenia ich od tyłu, łapanie za ramiona by zwrócić ich uwagę może być bardzo stresujące i tym samym bardzo szkodliwe dla zdrowia.

Chroń seniora przed hałasem

Nadmierny hałas może prowadzić do pogorszenia wady słuchu osoby starszej. Dlatego należy do minimum ograniczyć ekspozycję podopiecznego z niedosłuchem na dźwięki o zbyt wysokim natężeniu. W tym celu można wybierać na spacery miejsca bardziej ustronne i ciche (niewielki park z dala od szosy, zamiast bulwaru) lub uruchomić opcję napisów w programach telewizyjnych, zamiast zwiększać głośność.